VEILIGHEID OP BOUWPLAATSEN
Elke werkplek brengt zijn eigen individuele gevaren met zich mee – zowel fysiek als psychisch. Maar arbeidsveiligheid speelt een zeer belangrijke rol op bouwplaatsen, omdat volgens de statistieken het risico op ongevallen hier bijna twee keer zo hoog is als op andere werkplekken. Bij de arbeidsveiligheid in de bouwsector hoort ook het juiste onderhoud en de daarmee samenhangende correcte reiniging van de werkplek.
Waarom is de veiligheid op de bouwplaats en in werkplaatsen zo belangrijk?
De bouwsector is onderhevig aan voortdurende veranderingen en is onderworpen aan veel wettelijke voorschriften om de gezondheid van werknemers te beschermen. Het onderwerp arbeidsveiligheid speelt een bijzondere rol op de bouwplaats. Afhankelijk van de bouwfase of de weersomstandigheden worden werknemers aan enorme fysieke en psychische risico's blootgesteld. Gevaarlijke dampen, stof of hoge tijdsdruk kunnen tot gezondheidsproblemen leiden. Des te belangrijker is het om de meest voorkomende gevarenbronnen te kennen en geschikte veiligheidsmaatregelen te nemen. Dit beschermt niet alleen de medewerkers, maar vereenvoudigt ook processen en verhoogt de winstgevendheid van bouwprojecten.
De werkgever is wettelijk verplicht om te zorgen voor een veilige werkomgeving door voldoende veiligheidsmaatregelen te nemen op de bouwplaats of in werkplaatsen. Tot de arbeidsveiligheidsmaatregelen behoren bijvoorbeeld de juiste veiligheidskleding of geschikte beveiliging. Aan de andere kant moeten werknemers zich aan deze voorschriften houden en deze gewetensvol uitvoeren.
Gevarenbronnen op bouwwerven en in werkplaatsen
Op de bouwwerf en in werkplaatsen kunnen verschillende gevaren en belastingen optreden. Een bouwproject bestaat namelijk uit veel kleine processen. Mogelijke gevarenbronnen zijn onder andere:
- Voortdurend veranderende werklocaties en arbeidsomstandigheden
- Werken in hitte, kou of hoge luchtvochtigheid
- Direct contact met zware apparaten en machines
- Werken op grote hoogte of in smalle en donkere werkomgevingen
- Het gebruik van gevaarlijke bouwmaterialen en chemicaliën
- Werken met stof en vuil dat schadelijk is voor de gezondheid
Vuil en stof als gevarenbronnen
Een factor die de veiligheid op de bouwplaats aanzienlijk beïnvloedt, is de bovengemiddelde blootstelling aan lawaai, stof en ander vuil. Bouwstof behoort bijvoorbeeld tot het dagelijkse werk in de bouwsector. Deze stofdeeltjes kunnen enorme schade aan de gezondheid van werknemers veroorzaken. Bij inademing kunnen ze namelijk de luchtwegen aantasten en op de lange termijn schade aan de gezondheid veroorzaken. Bij het snijden, frezen of slijpen ontstaan verschillende soorten stof. Naast houtstof is ook kwartsstof in de bouw een mogelijk gevaarlijke stof dat ontstaat bij de bewerking van bakstenen, beton of mortel. Maar ook bij de bewerking van gips, verschillende soorten kalksteen of harde stenen zoals marmer komt giftig stof vrij.
Ook verontreinigingen zoals betonresten die aan de arbeidsmiddelen blijven kleven, kunnen op den duur de arbeidsveiligheid in gevaar brengen en een blijvende invloed hebben op de functionaliteit van de machines. Goed onderhoud is daarom essentieel en moet met regelmatige tussenpozen worden uitgevoerd.
Het gebruik van moderne techniek en geschikte beschermingsmiddelen minimaliseert de gevaren op de bouwplaats enorm en zorgt voor een goede arbeidsveiligheid in de bouw.
Bouwstof verwijderen
Slecht zicht of onbruikbare arbeidsmiddelen zijn slechts enkele van de gevolgen van de toegenomen stofontwikkeling op de werkplek. Naast deze veiligheidsaspecten wordt het gezondheidsrisico van bouwstof vaak onderschat. De gevolgen variëren van irritatie en ontsteking van de luchtwegen tot chronische longziektes en een verhoogd risico op hart- en vaatziekten of kanker. Professionele afzuiging en verwijdering van bouwstof kan effectief zorgen voor een stofveiligere omgeving.
Arbeidsveiligheid op de bouwplaats verhogen en gevaren minimaliseren
Bouwwerven moeten volgens de wet goed beveiligd zijn. Om dit te bereiken moeten exploitanten van bouwplaatsen absoluut een geschikt veiligheidsconcept ontwikkelen en brandbeveiligings- en reddingsplannen opstellen. Hier volgen enkele algemene tips voor het verbeteren van de veiligheid in de bouw:
1. Zorg voor stabiliteit op de bouwwerf
Steigers, looppaden en apparatuur moeten tijdens alle bouwfasen beveiligd en in goede staat zijn.
2. Zorg voor veiligheidskleding
Tot de veiligheidsmaatregelen op het werk behoort ook de juiste werkkleding. Zo moeten veiligheidsschoenen, veiligheidshelmen, gehoorbescherming en veiligheidsbrillen aanwezig zijn.
3. Valbeveiliging installeren
Als de valhoogte meer dan 1 meter bedraagt, moeten veiligheidsvoorzieningen worden aangebracht.
4. Waarschuwings- en informatieborden plaatsen
Op werkplekken met een hoger risiconiveau moeten waarschuwingsborden worden geplaatst. Deze geven bijvoorbeeld aan welke gevaarlijke stoffen worden gebruikt of welke veiligheidskleding op deze plek moet worden gedragen.
5. Regelmatige reiniging van werkplekken
Hoewel veel werkruimtes tijdens vrijwel elke bouwfase aan zware vervuiling worden blootgesteld, moeten ze regelmatig van vuil en stof worden ontdaan. Door technische hulpmiddelen zoals bouwstofzuigers of bouwstofafzuigers kan bouwstof in veel werkstappen direct worden vermeden en daardoor de veiligheid op de bouwplaats worden vergroot.
Arbeidsveiligheid vergroten: technische hulpmiddelen gericht inzetten
Om de veiligheid op bouwplaatsen snel en eenvoudig te vergroten, kunnen werknemers in de bouwsector met kleine technische aanpassingen gericht worden beschermd tegen fijnstof. Maar ook nadat het werk is gedaan, is de reiniging van apparatuur, steigers en voertuigen belangrijk om de functionaliteit te garanderen.
Hier volgen nog meer tips om de arbeidsveiligheid in de bouw te verbeteren:
1. Materiaal op speciaal gemarkeerde plaatsen bewerken
Om ervoor te zorgen dat fijn- en bouwstof zich bij de bewerking van verschillende materialen niet te veel verspreidt, moeten materialen indien mogelijk in apart daarvoor bestemde ruimtes worden bewerkt. Hoewel dit de afstanden enigszins kan vergroten, heeft het verschillende voordelen: werknemers gebruiken zwaar materieel zoals zagen of freesmachines alleen op bepaalde plekken van de bouwplaats, waardoor andere werknemers worden beschermd tegen lawaai of vuil. Bovendien wordt zo de gevarenzone geminimaliseerd tot een fractie van het werkgebied.
2. Stofvrij werken: bouwstof tijdens het bewerken afzuigen
Om te voorkomen dat bouwstof opdwarrelt, moet er altijd direct worden afgezogen waar wordt gewerkt. Zuigopzetstukken voor zagen of freesmachines worden bij de emissiebron aangebracht en zuigen bij de bewerking van beton of andere bouwmaterialen direct een groot deel van het fijn- en bouwstof af.
Veel op de markt beschikbare machines kunnen via een apparaataansluiting op nat- en droogzuigers direct op de bouwstofzuiger of bouwstofafzuiger worden aangesloten. Terwijl bouwstofzuigers worden gebruikt om opgehoopt stof op te zuigen, worden bouwstofafzuigers gebruikt om stofemissies van hand-, elektrisch of pneumatisch gereedschap af te zuigen en zijn ze via een zuigslang rechtstreeks op het bewerkingsgereedschap aangesloten. Dankzij de geïntegreerde automatische start wordt de afzuiging direct tijdens het werken geactiveerd. De geïntegreerde filters vangen zelfs de fijnste stofdeeltjes op en voorkomen dat deze zich binnen het werkgebied verspreiden.
Stofzuigers met een volautomatisch filterreinigingssysteem bieden nog een voordeel: ze herkennen wanneer de geïntegreerde filters moeten worden gereinigd. Door de lucht kortstondig om te keren, reinigen de filters zichzelf, waardoor ononderbroken werken wordt gegarandeerd en tijd wordt bespaard, omdat handmatige reiniging niet meer nodig is.
3. Werkplekken regelmatig schoonmaken
Ook al wordt het stof afgezogen, het kan alsnog voorkomen dat het zich over de werkplek verspreidt. Maar zelfs bij werkstappen waarbij directe afzuiging niet mogelijk is, is een grondige reiniging van de werkplek absoluut noodzakelijk om de veiligheid op bouwplaatsen continu te garanderen. Anders kan het stof opwaaien en op den duur medewerkers, machines, systemen of elektronische componenten schaden. Om ervoor te zorgen dat ook dit fijne stof veilig wordt opgezogen, moeten de werkplekken worden vrijgemaakt van schadelijk stof. Als het vuil direct na de werkzaamheden wordt opgezogen, vergroot dit de veiligheid op de bouwplaats. Als het bouwstof 's nachts op de vloer neerdaalt, moet de volgende dag met een grondige reiniging worden begonnen.
Voor grotere oppervlakken wordt het gebruik van aangedreven veeg- en zuigmachines of zit-veegmachines aanbevolen. Dankzij de veegrollen kan in zeer korte tijd een grote hoeveelheid bouwstof en ander vuil worden verwijderd.
4. Arbeidsmiddelen en bouwmachines onderhouden en reinigen
Om de veiligheid in de bouw voortdurend te kunnen garanderen, moeten de gebruikte apparaten regelmatig worden onderhouden en gereinigd. Denk hierbij aan arbeidsmiddelen zoals zagen, slijpmachines of boormachines, maar ook aan bouwmachines zoals graafmachines of wielladers. Bouwstof of ander vuil, zoals hout- of metaalspanen, aarde- of betonresten, kan zich namelijk na verloop van tijd niet alleen op het oppervlak van de apparaten nestelen, maar ook in de machines binnendringen. Dit kan onder andere de functionaliteit beïnvloeden en in het ergste geval de veiligheid op de bouwplaats in gevaar brengen.
Om ervoor te zorgen dat machines en arbeidsmiddelen als langdurige investering behouden blijven, moet het regelmatig reinigen van bouwmachines, werkgereedschap en kleine apparaten deel uitmaken van de dagelijkse werkroutine. Met de juiste apparatuur zoals een hogedrukreiniger kan dit werk snel en effectief worden uitgevoerd. In combinatie met krachtige reinigingsmiddelen kan zelfs hardnekkig straat- en bouwplaatsvuil eenvoudig met koud of warm water worden verwijderd.
Kleinere hulpmiddelen zoals werkgereedschap, elektrisch gereedschap of elektrische machines moeten bij de eerste stap altijd met een stofzuiger van grof oppervlaktevuil worden ontdaan. Een hogedrukreiniger is bijvoorbeeld geschikt voor vastzittend vuil op apparaten zonder stroomaansluiting, maar ook voor iets grotere bouwmachines. Als er sprake is van bijzonder zware vervuiling zoals betonresten, wordt er gebruikgemaakt van een warmwater-hogedrukreiniger. Dankzij de hoge druk kan zelfs hardnekkig vuil betrouwbaar worden verwijderd zonder daarbij de apparaten en hun oppervlak te beschadigen. Voertuigen, bouwmachines of volledige metalen oppervlakken kunnen zo worden gereinigd als onderdeel van de veiligheid op de bouwplaats.
Gereedschap reinigen
Om effectief te kunnen werken in de bouw is het juiste werkgereedschap noodzakelijk. Het vuil en bouwstof dat zich op een bouwplaats ophoopt, kan echter zeer schadelijk zijn voor arbeidsmiddelen zoals schoppen, kruiwagens of werkgereedschap. Om ervoor te zorgen dat de hulpmiddelen op de lange termijn betrouwbaar en veilig functioneren, zijn een zorgvuldige reiniging en onderhoud essentieel voor de werkroutine. Afhankelijk van het apparaat en de mate van vervuiling worden verschillende reinigingsapparaten gebruikt: van hogedrukreinigers tot stofzuigers.
Bouwmachines reinigen
De wereld van bouwmachines is zwaar en vies. Grote hoeveelheden aarde, modder en klei, verf- en lakspatten of opgedroogd beton zetten zich af en veroorzaken hoge belastingen. Reinigingsmaatregelen op de bouwplaats en in het bedrijf of wagenpark, inclusief het reinigen van bouwmachines, staan daarom centraal om de functie en waarde van de dure machines te behouden. Onderhoud en reparaties vereisen ook reiniging. Wie efficiënt wil werken, moet weten wanneer koudwater- en warmwater-hogedruk, ultra-hogedruktechniek of droogijs nodig is en waarom cabinereiniging belangrijk is.