Làm sạch công trình sau xây dựng: Phương pháp xử lý bụi bẩn hiệu quả
Sau khi công trình hoàn tất, việc dọn dẹp để lại một không gian sạch sẽ là bước cuối cùng nhưng rất quan trọng. Từ bụi bám trên các bề mặt, vết sơn dính trên cửa sổ đến lớp xi măng mờ trên sàn gạch, đủ loại vết bẩn cần được xử lý. Để làm sạch hiệu quả, người ta thường dùng các thiết bị chuyên dụng như máy hút bụi, máy phun nước áp lực cao, máy lau sàn, và nhiều công cụ khác, đảm bảo không gian trở nên sạch sẽ, an toàn, sẵn sàng cho sử dụng.
Khi xây dựng, bụi, vết sơn và các loại cặn từ xi măng hay các vật liệu khác dễ dàng xuất hiện khắp nơi. Sau khi công trình hoàn thành, trước khi bàn giao và đưa vào sử dụng, việc dọn dẹp tất cả các loại vết bẩn là điều cần thiết. Mục tiêu không chỉ là đảm bảo vẻ ngoài sạch sẽ mà còn là đảm bảo không gian an toàn, hợp vệ sinh và tuân thủ các tiêu chuẩn về trách nhiệm pháp lý.
Làm sạch công trình sau xây dựng là bao gồm những việc gì?
Làm sạch công trình sau xây dựng, còn gọi là vệ sinh sau xây dựng, là quá trình làm sạch toàn bộ công trình sau khi hoàn tất thi công, nhằm loại bỏ bụi bẩn, vết sơn, cặn xi măng và các tạp chất khác, đảm bảo không gian sạch sẽ và an toàn trước khi bàn giao và đưa vào sử dụng. Trách nhiệm này thường thuộc về từng đơn vị thi công trong phạm vi công việc của họ, nhưng cũng có thể được giao cho các dịch vụ vệ sinh chuyên nghiệp để đảm bảo chất lượng và hiệu quả.
Phân biệt với vệ sinh giữa giai đoạn thi công
Vệ sinh giữa giai đoạn thi công, còn gọi là vệ sinh sơ bộ, được thực hiện trong quá trình xây dựng, thường sau mỗi giai đoạn thi công và ít nhất trước khi tiến hành vệ sinh cuối cùng. Công việc này tập trung vào việc loại bỏ các loại rác thô như phế liệu xây dựng, mảnh ni lông, đá và bụi bẩn lớn, giúp duy trì môi trường làm việc sạch sẽ và an toàn.
Các loại bụi bẩn xuất hiện trên công trường xây dựng
Trên công trường, có nhiều loại bám dính và bụi bẩn khác nhau mà bạn dễ dàng nhận thấy:
- Nhãn dán và màng bảo vệ bám trên cửa, cửa sổ
- Vết vữa và thạch cao còn sót lại sau quá trình xây dựng
- Lớp xi măng phủ mờ gây ra các mảng bám khó lau sạch
- Vệt sơn hoặc keo còn dính từ băng dính và màng bảo vệ
Tuy nhiên, "kẻ thù" lớn nhất trên công trường vẫn là bụi. Bụi ở đây rất đa dạng, mỗi công đoạn thi công lại sinh ra một loại bụi riêng biệt:
- Bụi khoáng hỗn hợp từ bê tông, cát, vôi hoặc thạch cao
- Bụi thạch anh và bụi gỗ, thường xuất hiện trong các giai đoạn hoàn thiện
- Bụi chứa vi sinh vật hoặc bụi sợi từ các vật liệu như thủy tinh, gốm và thậm chí amiăng, thường ở dạng hạt dài, mảnh
Các loại bụi này không chỉ ảnh hưởng đến quá trình làm sạch mà còn đòi hỏi kỹ thuật xử lý phù hợp để đảm bảo an toàn và duy trì bề mặt vật liệu.
Vệ sinh bụi công trình
Bụi trên công trường không chỉ gây cản trở tầm nhìn mà còn có thể làm hỏng thiết bị. Ngoài các vấn đề an toàn, nhiều người thường xem nhẹ tác hại của bụi công trình đối với sức khỏe. Bụi có thể gây kích ứng, viêm đường hô hấp, các bệnh phổi mãn tính, thậm chí làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ung thư. Hút bụi và loại bỏ bụi công trình một cách chuyên nghiệp sẽ giúp giữ môi trường làm việc sạch sẽ, an toàn hơn.
Xử lý bụi amiăng
Amiăng từng được sử dụng rộng rãi trong ngành xây dựng suốt nhiều thập kỷ. Từ đầu những năm 1990, việc sản xuất, buôn bán và sử dụng amiăng trong xây dựng đã bị cấm ở Đức và Thụy Sĩ vì gây ung thư phổi, và nhiều quốc gia cũng đã áp dụng quy định tương tự. Tuy nhiên, amiăng vẫn là một vấn đề nan giải đối với các công ty xây dựng, vì trong quá trình sửa chữa hoặc phá dỡ công trình cũ, amiăng thường bị phát hiện. Làm thế nào để loại bỏ amiăng an toàn và những biện pháp bảo vệ sức khỏe cần thực hiện sẽ được đề cập chi tiết trong bài viết này.
Thiết bị và dụng cụ cần thiết cho việc làm sạch công trình sau xây dựng bao gồm những gì?
Khi dọn dẹp sau xây dựng, nguyên tắc vàng là làm sạch từ trên xuống dưới. Nói cách khác, hãy lau dọn theo hướng bụi rơi và nước chảy. Do vết bẩn có nhiều loại khác nhau, nên khi vệ sinh sau xây dựng, chúng ta cần sử dụng nhiều thiết bị và dụng cụ thủ công hỗ trợ.
Sàn nhà: Hút bụi và lau sạch khi cần thiết
Máy hút bụi khô và ướt là thiết bị không thể thiếu trên công trường xây dựng. Sau mỗi dự án, việc loại bỏ bụi và các chất lỏng dư thừa là rất quan trọng. Sử dụng máy hút bụi kết hợp giúp công việc này trở nên tiện lợi và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, cần đảm bảo máy được chứng nhận phù hợp với tiêu chuẩn về bụi và độ sạch. Trong một số trường hợp đặc biệt, như xử lý bụi dễ cháy nổ, cần sử dụng các loại máy hút chuyên dụng. Tại Đức, phần lớn bụi trên công trường được xếp vào loại "M", do đó, máy hút bụi đạt chuẩn "M" thường được sử dụng.
Ngoài ra, việc sử dụng máy quét hút bụi cũng mang lại hiệu quả cao, đặc biệt trong môi trường nhiều bụi như công trường. Máy quét hút bụi không chỉ quét mà còn hút bụi vào hệ thống lọc, giảm thiểu lượng bụi phát tán trong không khí. Một số nhà sản xuất còn cung cấp tấm phủ PVC để hạn chế tối đa việc bụi bị thổi bay, giúp môi trường làm việc sạch hơn. Đối với các khu vực rộng lớn như nhà xưởng, việc đầu tư máy quét hút bụi có thể ngồi lái là lựa chọn hợp lý.
Sau khi loại bỏ bụi bẩn thô, nên sử dụng máy chà sàn hoặc máy chà sàn hút bụi để làm sạch sâu các bề mặt cứng. Những thiết bị này đặc biệt hiệu quả trong việc loại bỏ các vết bẩn xi măng hoặc thạch cao trên bề mặt nhẵn. Việc lựa chọn máy phù hợp phụ thuộc vào loại sàn và diện tích không gian. Đối với các phòng nhỏ như phòng ở hay văn phòng, nên chọn máy nhỏ gọn, dễ di chuyển, giúp làm sạch hiệu quả cả những khu vực hẹp như dưới các bộ tản nhiệt.
Trong việc vệ sinh sàn nhà, máy chà sàn đơn là thiết bị phổ biến và được nhiều người sử dụng. Nhờ vào các phụ kiện đi kèm như miếng chà, bàn chải hay các loại trọng lượng bổ sung, máy có thể làm sạch hầu hết các loại sàn và các vết bẩn khác nhau. Máy chà sàn kết hợp hút bụi cũng thường được dùng để vệ sinh sau khi xây dựng. So với việc lau chùi thủ công, máy này hoạt động với công nghệ hiện đại hơn, giúp làm sạch sàn hiệu quả hơn rất nhiều. Với công suất mạnh, máy có thể dễ dàng xử lý các vết bẩn cứng đầu như vết sơn khô, vết vữa hay thậm chí là các vết keo dính. Một điểm tiện lợi là người dùng không phải tiếp xúc với nước bẩn vì máy luôn cung cấp nước sạch liên tục, và sau khi chà, nước bẩn sẽ được hút ngay lập tức, giúp sàn nhanh khô và có thể đi lại ngay sau một thời gian ngắn. Với sàn gỗ, nên chọn loại máy có chức năng hút ngay sau chổi hoặc đĩa chà để tránh làm ướt sàn quá lâu.
Nếu sàn chỉ có vết bẩn nhẹ, thông thường chỉ cần làm sạch một lần là đủ. Tuy nhiên, sau khi thi công xây dựng xong, sàn thường bị bám đầy các vết bẩn cứng đầu. Lúc này, cách làm sạch hai bước sẽ hiệu quả hơn, ví dụ như khi muốn loại bỏ lớp bụi xi măng bám trên sàn gạch. Đầu tiên, cần làm ướt kỹ để nước thấm vào các khe gạch, sau đó dùng dung dịch tẩy rửa phù hợp. Lúc này, có thể dùng máy chà sàn đơn để chà và máy hút bụi ướt/khô để hút, hoặc dùng máy chà sàn liên hợp phù hợp.
Nếu sau lần làm sạch đầu tiên mà sàn vẫn chưa sạch như mong muốn, có thể cần phải lặp lại quy trình. Nếu còn nhiều vết xi măng dính, trước khi dùng máy làm sạch, nên dùng bay cạo sơ qua. Dùng bay nhựa để tránh làm xước gạch, nhưng nếu vết bẩn cứng đầu, bạn có thể cần dùng bay kim loại nhưng nhớ thao tác nhẹ tay để tránh làm hư sàn.
Các loại chất tẩy rửa dùng trong vệ sinh sau xây dựng
Khi vệ sinh sau xây dựng, bạn có thể sử dụng nhiều loại chất tẩy rửa khác nhau, tùy thuộc vào mức độ bẩn của các bề mặt. Nếu chỉ có một chút bụi bẩn, bạn có thể chọn những chất tẩy rửa không chứa chất hoạt động bề mặt cho sàn gỗ hoặc gạch men cao cấp. Còn với những vết bẩn cứng đầu, đặc biệt là vôi xi măng, chất tẩy rửa mạnh có chứa axit là sự lựa chọn phổ biến để loại bỏ hoàn toàn. Đối với các loại sàn như PVC hoặc linoleum, có thể dùng chất tẩy rửa có tính kiềm mạnh hoặc đôi khi là axit. Dù có bọt xuất hiện khi tẩy rửa, bạn cũng không cần lo lắng quá vì có thể dùng chất khử bọt để giải quyết vấn đề đó.
Mẹo nhỏ – Dùng gôm tẩy
Nếu có vết bút chì hoặc dấu vết trên gạch ở bếp hay phòng tắm, bạn chỉ cần dùng cục tẩy là có thể xóa sạch ngay.
Ngoài ra, nếu cần, bạn có thể sử dụng máy phun áp lực cao. Trong nhà, tốt nhất là sử dụng kết hợp với máy chà sàn có khả năng hút nước (máy này có vòi phun tia phẳng xoay). Tuy nhiên, để áp dụng phương pháp này, bạn cần có lối thoát nước để xử lý lượng nước lớn. Còn việc dùng nước lạnh hay nước nóng sẽ tùy thuộc vào tình hình thực tế tại chỗ. Thường thì người ta sẽ dùng nước lạnh, nhưng nếu có nguồn nước nóng, bạn cũng có thể sử dụng máy phun rửa áp lực lên đến 60°C. Nếu không có nguồn nước nóng trong nhà, bạn có thể để máy ở ngoài để rửa bằng nước nóng. Còn nếu chỉ rửa bằng áp lực cao, bạn cũng có thể sử dụng máy phun chạy bằng pin, nhưng nếu cần kết hợp với máy chà sàn và hút nước, thì pin của máy cần phải đủ mạnh để đảm bảo hoạt động hiệu quả.
Làm sạch công trình không cần nguồn điện và nước
Dù là dọn dẹp sau một lễ hội ngoài trời, vệ sinh dụng cụ trong nông nghiệp hay loại bỏ bụi bẩn trong công việc lắp ráp, luôn có những tình huống cần làm sạch mà không có nguồn điện và nước sẵn có. Trong nhiều trường hợp, các thiết bị sử dụng pin hiện nay là giải pháp phù hợp, như máy hút bụi khô ướt hoặc máy xịt áp suất cao dành cho người dùng chuyên nghiệp, giúp di chuyển dễ dàng, giảm nguy cơ vấp ngã và mang lại hiệu quả làm việc rất tốt. Nếu công việc làm sạch lớn hơn cần thực hiện mà không có nguồn điện và nước, các thiết bị như xe xịt áp suất cao/nước nóng, máy phát điện và máy bơm nước thải sẽ là sự hỗ trợ vô cùng quý giá.
Cửa sổ và bề mặt kệ
Khi dọn dẹp sau khi xây dựng, bạn sẽ phải làm sạch từ những cửa sổ nhỏ hình vuông cho đến những tấm kính lớn. Việc này bao gồm việc loại bỏ lớp bảo vệ, nhãn dán và các vết bẩn trên cửa sổ với đủ kích thước và hình dáng khác nhau. Thông thường, bạn sẽ sử dụng dụng cụ rửa kính và cây lau kính để làm sạch. Lưu ý rằng bạn cần dùng đủ nước để giúp loại bỏ bụi bẩn và vết keo một cách hiệu quả, tránh làm xước kính. Nếu có những vết sơn hoặc vết bẩn cứng đầu, bạn có thể sử dụng dao cạo kính để tẩy sạch chúng. Đối với các bề mặt như tủ hay vách ngăn, hãy sử dụng khăn microfiber để làm sạch. Nếu bề mặt lớn, bạn có thể dùng cây lau kính rộng kết hợp với vải microfiber, điều này sẽ giúp tiết kiệm thời gian và công sức của bạn.
Khu vực ngoài trời và các dịch vụ bổ sung
Nếu khu vực ngoài trời như lối vào, sân vườn hoặc mặt tiền của một tòa nhà cũng cần được dọn dẹp sau khi hoàn thành công trình, thì giống như trong không gian nội thất, chúng ta cần chọn các thiết bị và dụng cụ phù hợp dựa trên mức độ bẩn và loại bề mặt cần làm sạch.
Các lối vào lát đá có thể được làm sạch dễ dàng bằng máy quét. Tùy thuộc vào mức độ bẩn, có thể sử dụng thêm máy rửa áp lực cao kết hợp với máy làm sạch bề mặt. Thiết bị này cũng rất hiệu quả cho việc làm sạch mặt tiền, tường hoặc cửa gara. Trong quá trình làm sạch, cần tuân thủ các quy định địa phương về việc xả nước bẩn vào hệ thống cống; nếu cần thiết, nước phải được thu lại hoặc lọc trước khi thải ra.
Một số chủ đầu tư cũng yêu cầu các dịch vụ bổ sung sau khi dọn dẹp cuối công trình theo danh sách dịch vụ thông thường của họ. Các dịch vụ này có thể bao gồm khử trùng các bề mặt và lắp đặt sàn mới. Trong trường hợp này, các công việc này nên được đưa vào mô tả dịch vụ trước khi bắt đầu dọn dẹp cuối công trình.
Dọn dẹp bãi đậu xe, lối đi và khu vực ngoài trời
Dù là đi ăn nhà hàng, mua sắm ở siêu thị, cửa hàng nội thất, trung tâm thương mại, hay thăm bác sĩ, bảo tàng, việc đầu tiên thường là dừng xe và bước đi một đoạn ngắn vào tòa nhà. Để tạo ấn tượng tốt ngay từ những bước đầu, ngăn ngừa nguy cơ tai nạn và tránh để bụi bẩn từ bên ngoài đi vào trong, có một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả.
Dọn dẹp mặt ngoài tòa nhà
Mặt ngoài của tòa nhà, dù là bằng vữa, đá tự nhiên, kính, kim loại hay gỗ, đều có thể mang lại vẻ đẹp đặc trưng cho công trình. Để giữ được vẻ ngoài và giá trị của tòa nhà lâu dài, việc vệ sinh định kỳ là rất quan trọng. Bạn có thể sử dụng các phương pháp khác nhau như máy xịt áp lực cao, thiết bị phun cát hay phun băng khô, tùy thuộc vào loại vật liệu và mức độ bẩn để áp dụng cho đúng cách.
Xử lý rác thải công trình xây dựng
Khi hoàn tất việc dọn dẹp sau xây dựng, sẽ có khá nhiều rác thải cần được xử lý đúng cách.
Rác thải công trình không chỉ bao gồm các vật liệu xây dựng mà còn có thể chứa chất độc hại và các chất tẩy rửa hóa học còn sót lại. Do đó, việc phân loại chúng thành rác thải thông thường và rác thải đặc biệt là rất quan trọng.
Rác thải đặc biệt, như vật liệu cách nhiệt, chất bịt kín, sơn, vecni hay gỗ đã qua xử lý, cần được đưa đến các điểm thu gom chuyên biệt. Thường thì, điểm thu gom gần nhất là các trạm xử lý rác tái chế, nhưng ở một số khu vực, bạn cũng có thể yêu cầu thu gom tại nhà qua cuộc gọi điện thoại.
Nếu bạn thuê một công ty dọn dẹp sau xây dựng, hãy chắc chắn rằng họ đã bao gồm cả việc xử lý rác thải trong hợp đồng. Điều này sẽ giúp bạn tiết kiệm rất nhiều tiền bạc và công sức.
Phòng ngừa: Cách tránh bụi trong xây dựng
Để giảm bớt lượng bụi cần dọn dẹp sau khi hoàn thành công trình, việc phòng ngừa ngay từ đầu là rất quan trọng: tạo ít bụi trong suốt quá trình xây dựng! Ngay cả với các loại bụi mịn, có nhiều cách để giảm thiểu việc hình thành và phát tán bụi trong quá trình thi công, chẳng hạn như lắp đặt cửa chắn bụi hoặc hút bụi trực tiếp khi cắt, mài, khoan hay phay. Việc giữ cho quần áo làm việc luôn sạch sẽ cũng rất cần thiết, ví dụ như phân biệt quần áo làm việc và quần áo cá nhân, hoặc tạo khu vực riêng biệt để xử lý bụi độc hại.
Mặc dù đã áp dụng nhiều biện pháp bảo vệ, nhưng đôi khi bụi vẫn không thể tránh khỏi và có thể bị khuấy lên trong quá trình dọn dẹp cuối cùng. Nếu có các chất nguy hại không thể thay thế được, cần có những biện pháp bảo vệ phù hợp cho công nhân tại công trường. Điều này bao gồm việc đeo thiết bị bảo vệ cá nhân như khẩu trang chống bụi, quần áo bảo hộ kín, kính bảo vệ mắt hoặc mũ.
