Jak zaprojektować ogród owocowy i sadzić drzewka owocowe?

Owoce z własnego sadu są nie tylko smaczne, ale także zdrowe i zawsze świeże. Drzewka owocowe można posadzić nawet w niewielkim ogrodzie. Przedstawiamy garść najważniejszych informacji na temat zakładania przydomowego sadu.

Ogród owocowy, niewielki przydomowy sad pełen kwitnących jabłoni

Ogród owocowy – jakie gatunki mogą się w nim znaleźć?

W ostatnich latach zakładanie ogrodów owocowych staje się coraz bardziej popularne. To efekt trendu ekologicznego promującego zdrowy styl życia. Sad w ogrodzie dostarcza owoce na potrzeby własne. Przy tym są one uprawiane bez lub z minimalnym użyciem chemicznych środków ochrony roślin i nawozów sztucznych. Własne drzewa owocowe w ogrodzie dają gwarancję pewnego źródła pochodzenia. Ich pielęgnacja zapewnia także aktywność fizyczną i daje satysfakcję z wyhodowanych plonów.

W sadzie owocowym na działce sadzi się różne gatunki. Warto wiedzieć, że rośliny sadownicze to różnorodna grupa drzew, krzewów i bylin owocowych. Przy wyborze gatunków można kierować się różnymi kryteriami, np. preferowanym smakiem. Trzeba jednak pamiętać, że rośliny mają swoje wymagania. Warto też sadzić różne odmiany, aby mieć owoce w sadzie od późnej wiosny do jesieni.

Czytaj także: Jak zaprojektować ogród przy domu?

Drzewka owocowe

Do nasadzeń w ogrodach przydomowych najlepiej wybierać odmiany drzew owocowych, które są mało podatne na choroby i wcześnie wchodzą w okres owocowania. Jeżeli mamy niewiele miejsca, dobrym wyborem są odmiany tworzące niewielkie korony. Dzięki temu zarówno zbiory, jak i zabiegi pielęgnacyjne będą łatwiejsze.

W naszych warunkach klimatycznych ze względu na odporność na mróz najczęściej uprawiane są:

Jabłonie – to najpopularniejsze drzewka owocowe. W zależności od odmiany owoce można zbierać od połowy lipca do połowy października.
Grusze – są cenione zwłaszcza za walory smakowe. Najpopularniejsze odmiany to konferencja i faworytka (klapsa).
Śliwy – w zależności od odmiany owocują już od końca lipca aż do późnej jesieni.
Wiśnie – dają owoce doskonałe na przetwory, np. kompoty, konfitury, soki, ale także do bezpośredniego spożycia.

Gatunki wrażliwe na mrozy są nieco mniej popularne, ale również często spotykane w przydomowych sadach. Należą do nich:

Czereśnie – są chętnie uprawiane ze względu na smaczne owoce. Niektóre odmiany owocują już w czerwcu.
Brzoskwinie – są chętnie sadzone, ale mają duże wymagania cieplne.
Morele – dają smaczne i wyjątkowo zdrowe owoce.

Krzewy owocowe w sadzie

Krzewy owocowe, które charakteryzują się łatwą uprawą i nie wymagają dużych nakładów pracy to:

Maliny – cenione za smaczne owoce spożywane bezpośrednio lub przeznaczane na na soki, konfitury i nalewki. Owocują od sierpnia do pierwszych przymrozków.
Jeżyny – są chętnie uprawiane dla kwaskowatego smaku owoców.
Porzeczka czarna – najpopularniejsza ze wszystkich odmian porzeczek.

W ogrodzie owocowym warto mieć także:

Agrest – jego odmiany owocują w różnych terminach od końca czerwca do sierpnia.
Aronia – owoce są bardzo zdrowe. To także ładny krzew, który można posadzić wśród roślin ozdobnych ze względu na dekoracyjne białe kwiaty i przebarwiające się jesienią liście.
Borówki amerykańskie – to coraz popularniejszy gatunek roślin sadowniczych spotykany w przydomowych ogrodach.
Porzeczki czerwone i białe – owocują od końca czerwca aż do sierpnia.

^{Fot.: Ogród owocowy, warzywny i ziołowy - podniesione grządki}

Truskawki i poziomki w Twoim przydomowym sadzie

W sadzie przy domu warto posadzić również byliny owocowe. Trzeba jednak znaleźć dla nich odpowiednie miejsce, aby nie zostały uszkodzone podczas zabiegów pielęgnacyjnych czy zbiorów i miały odpowiedni dostęp do światła. Najczęściej sadzone są:

Truskawki – jedne z najbardziej powszechnych owoców sezonowych. Mają bardzo dużo odmian. Truskawki dzielą się na owocujące jednokrotnie i powtarzające owocowanie. W zależności od odmiany możemy cieszyć się ich smakiem od przełomu maja i czerwca nawet do października.
Poziomki – uprawiane ze względu na pyszne i pachnące owoce, które w sprzedaży nie są zbyt powszechne. Dojrzewają od końca maja i owocują aż do mrozów.

Jak zaprojektować ogród owocowy? Najważniejsze zasady

Gdy decydujemy się na założenie sadu, warto wcześniej wykonać projekt ogrodu owocowego. Dzięki temu realizacja nasadzeń będzie łatwiejsza i unikniemy wielu błędów. Najważniejsze zasady, którymi warto kierować się przy wykonywaniu projektu sadu owocowego, to:

Wybór właściwego miejsca pod uprawę roślin sadowniczych i określenie powierzchni, jaką zajmie sad – przyjmuje się, że ogród owocowy powinien zajmować ⅓ powierzchni działki. Jeżeli nie mamy wystarczająco dużo miejsca, możemy połączyć sad z rabatami ozdobnymi. W Internecie znajdziemy wiele przykładów aranżacji drzew owocowych w ogrodzie.
Rozplanowanie nasadzeń – trzeba wziąć pod uwagę, ile miejsca będą potrzebowały rośliny do optymalnego wzrostu.
Wybór odmian roślin sadowniczych – dobierając gatunki, trzeba przede wszystkim kierować się ich wymaganiami glebowymi, wodnymi czy dotyczącymi dostępu do światła. Zapewnienie roślinom odpowiednich warunków daje gwarancję bogatego owocowania.

Przy wyborze gatunków warto też uwzględnić:

Odporność na niskie temperatury i choroby,
Regularność owocowania,
Termin dojrzewania owoców,
Samopylność i obcopylność,
A także wymagania pielęgnacyjne i nasze możliwości czasowe.

^{Fot.: Przydomowy rodzinny sad}

Zakładanie sadu przydomowego i ogrodu owocowego – co będzie Ci potrzebne?

Trzeba mieć świadomość, że zakładanie sadu owocowego wiąże się z wykonaniem szeregu prac. Pierwszym etapem jest odpowiednie przygotowanie podłoża. Glebę należy odchwaścić i spulchnić. Przyda się szpadel lub glebogryzarka, jeżeli sad jest duży. Warto mieć również grabie, które są pomocne przy wyrównaniu powierzchni. Na etapie sadzenia roślin sadowniczych konieczny jest szpadel, a także akcesoria służące do nawadniania – wąż ogrodowy czy konewka.

Posadzenie drzewek i krzewów to dopiero początek. Pamiętajmy, że sad owocowy wymaga naszej uwagi właściwie przez cały rok.

Wiosną, a nawet zimą wykonuje się przycinanie drzewek, które jest ważne dla zdrowego wzrostu i obfitego owocowania.
W okresie letnim możemy zbierać plony, ale istotna jest także ochrona przed chorobami i szkodnikami oraz regularne nawadnianie i odchwaszczanie. W sadzie trzeba też kosić trawę.
Z kolei jesienią usuwamy opadłe liście i przygotowujemy rośliny na nadejście zimy.

Pielęgnacja przydomowego sadu będzie znacznie łatwiejsza, jeżeli użyjemy odpowiednich narzędzi. Nie warto jednak decydować się na ręczne sprzęty, które wymagają zaangażowania czasu i wysiłku. Najlepszym wyborem są narzędzia ogrodnicze akumulatorowe, które zapewniają swobodną, nieograniczoną pracę, są lekkie i ciche. W ofercie Kärcher znajdziesz wszystko, czego potrzebujesz do bezwysiłkowej i szybkiej pielęgnacji ogrodu. Warto przede wszystkim zaopatrzyć się w:

akumulatorową piłę łańcuchową – do przycinania grubych gałęzi i usuwania drzew,
nożyce do gałęzi – do przycinania gałęzi drzew i krzewów,
nożyce do trawy – służą do przycinania trawy np. wokół pni drzew, ale także do przycinania krzewów,
kosiarkę – do koszenia trawy w sadzie,
podkaszarkę – do koszenia trawy w miejscach, gdzie nie dociera kosiarka,
dmuchawę do liści – do szybkich porządków jesienią w sadzie,
opryskiwacz – do nawożenia, zwalczania szkodników, usuwania chwastów czy nawadniania.

^{Fot.: Planując prace w sadzie należy zadbać o swoje bezpieczeństwo}

Jak sadzić drzewka owocowe?

Rośliny sadownicze w przypadku większości odmian najlepiej sadzić jesienią. Jeżeli przez dłuższy czas utrzymują się temperatury powyżej 5o, zdążą one wytworzyć zaczątki korzeni. Dzięki temu będą miały lepszy start niż rośliny posadzone wiosną. Bez względu na termin sadzenie należy przeprowadzić sprawnie, aby korzenie jak najszybciej znalazły się w glebie.

Jak gęsto i głęboko sadzić drzewka owocowe?

Drzewa owocowe sadzimy w dołkach o średnicy ok. 40 cm i głębokości ok. 30 cm. Takie wymiary umożliwiają swobodne rozłożenie korzeni. Drzewka sadzimy nieco głębiej niż rosły w szkółce. Miejsce okulizacji powinno znaleźć się ponad powierzchnią gleby. Na dnie dołka usypujemy kopczyk z próchnicznej ziemi, na którym rozkładamy przycięte, zwilżone wodą korzenie. Dołek zasypujemy ziemią, nie zapominając o lekkim udeptaniu. Na koniec drzewko obficie podlewamy. Niektóre rośliny wymagają także palikowania.

Pamiętajmy również, aby sadzić drzewka w odpowiednich odstępach. Odległości, jakie powinniśmy zachować między roślinami w rzędach i między rzędami, są zależne od danego gatunku:

Najczęściej są to 2–3 m między drzewkami owocowymi i 4–4,5 m między rzędami.

Dowiedz się także: Jak, kiedy i czym przycinać drzewka owocowe w ogrodzie przydomowym?

Ogród z drzewami owocowymi – czy to dla mnie?

Posiadanie własnego ogrodu owocowego przynosi wiele korzyści. Owoce z sadu są smaczne, zawsze świeże i zdrowe, ponieważ sami decydujemy, czy będziemy stosować chemiczne preparaty. Ponadto uprawa roślin sadowniczych przynosi dużo satysfakcji. Jednak pamiętajmy, że sad wymaga wielu zabiegów pielęgnacyjnych, które są czaso- i pracochłonne. Warto także posiąść podstawową wiedzę ogrodniczą. Zanim zdecydujemy się na założenie ogrodu owocowego, najlepiej rozważyć wszystkie wady i zalety tego rozwiązania. Trzeba jednak mieć świadomość, że smak własnych owoców rekompensuje trud włożony w ich uprawę.