ZAPOBIEGANIE PRYSZCZYCY U ZWIERZĄT ZA POMOCĄ ODPOWIEDNICH ŚRODKÓW HIGIENY

Wysoce zaraźliwa pryszczyca niesie za sobą poważne konsekwencje ekonomiczne na całym świecie. Zapobieganie i zwalczanie choroby osiąga się w dużej mierze poprzez czystość i higienę w oborze oraz gospodarstwie. Profesjonalny sprzęt i procedury czyszczenia umożliwiają hodowcom zwierząt parzystokopytnych utrzymanie wysokich norm czystości - zgodnych z wytycznymi inspektoratu weterynarii i tym samym zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby.

Drogi zakażenia pryszczycy

Zakażenie pryszczycą może być zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie. W okresie inkubacji wirusa zakażone zwierzęta bardzo łatwo zarażają inne osobniki.

• Bezpośrednie zakażenie następuje ze zwierzęcia na zwierzę, na przykład w oborze, podczas transportu lub targów hodowlanych.
• Pośrednio wirus jest przenoszony przez środki transportu, ludzi, gryzonie, mleko i nasienie.

Bydło zaraża się głównie przez drogi oddechowe, świnie doustnie, tj. podczas picia, jedzenia lub rycia w ziemi. Wirus stosunkowo stabilnie zachowuje się w środowisku i może być również przenoszony na większe odległości drogą powietrzną.

Rozpoznawanie i diagnostyka objawów klinicznych pryszczycy

Objawy pryszczycy są różne u poszczególnych gatunków zwierząt.

U bydła łagodna postać choroby zabija od 2 do 5 procent zwierząt; w przypadku postaci złośliwej wskaźnik zachorowalności wynosi do 80 procent. Szkody wyrządzone przez pryszczycę są przerażające - stany zapalne, zmiany w pazurach i racicach, osłabienie mięśni, zmiany w jamie ustnej, pogorszony, ogólny stan i znacznie zmniejszona wydolność.

U świń choroba ma mniej dramatyczny przebieg, ale nagłe zgony występują u prosiąt ssących maciorę. U owiec i kóz objawy choroby są bardziej niepozorne.

Obszary występowania pryszczycy

Pryszczyca rozprzestrzenia się na całym świecie. Jedynie Nowa Zelandia nigdy nie zgłosiła takiego przypadku. Jednak w niektórych krajach ostatni przypadek miał miejsce dawno temu.

Pryszczyca występuje najczęściej w Afryce, Azji i niektórych częściach Ameryki Południowej. Rzadziej występuje w Europie. Jednak pomimo ścisłego nadzoru weterynaryjnego, wielokrotnie pojawiają się przypadki zachorowań, które stanowią stałe zagrożenie dla zwierząt gospodarskich ze względu na wysoki wskaźnik zakażeń.

Ostatni poważny wybuch epidemii w 2001 r. w Wielkiej Brytanii rozprzestrzenił się również na Europę kontynentalną i doprowadził do śmierci 4 milionów zwierząt. W 2007 r. skutecznie powstrzymano wybuch pandemii i rozprzestrzenienie się choroby na inne regiony.

Środki czystości i higieny przeciwko wirusowi pryszczycy

Z wielu różnych dróg zakażenia wynika, że skuteczne zapobieganie pryszczycy wymaga całego szeregu środków. Czystość i higiena odgrywają tu kluczową rolę.

Osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa biologicznego wymaga profesjonalnego czyszczenia i dezynfekcji obór oraz wszystkich urządzeń i maszyn mających kontakt ze zwierzętami. Zgodnie z ogólną zasadą, dokładne czyszczenie musi nastąpić przed dezynfekcją. Wynika to z faktu, że środek dezynfekujący jest naprawdę skuteczny tylko na oczyszczonych powierzchniach.

Najważniejszym sprzętem do dokładnego i wydajnego czyszczenia obory, oprócz łopaty i taczki, jest urządzenie wysokociśnieniowe. Najlepsza jest urządzenie wysokociśnieniowe z funkcją podgrzewania wody. Alternatywnie, odpowiednia jest również urządzenie wysokociśnieniowe bez funkcji podgrzewania wody. Urządzenie wysokociśnieniowe powinno być wyposażona w lancę pianową - nie tylko do dezynfekcji, ale także do wcześniejszego nałożenia środka czyszczącego. Sama zimna woda nie zapewnia poziomu czystości niezbędnego do zwalczania pryszczycy.

Ponadto, wśród niezbędnych urządzeń czyszczących znajduje się odkurzacz powierzchniowy oraz zamiatarka prowadzona ręcznie. Do czyszczenia szatni zaleca się również stosowanie odkurzacza do pracy na mokro i sucho, a w większych obiektach także szorowarki.

Procedury czyszczenia różnią się w zależności od gatunków:

Gryzonie

• Kontrola liczby myszy i szczurów wewnątrz i na zewnątrz obór.
• Pierwszym krokiem w zwalczaniu szkodników i gryzoni jest dokładne oczyszczenie stodoły oraz podwórza. Tylko w świeżo wyczyszczonej oborze i na regularnie zamiatanym podwórzu można zauważyć odchody gryzoni. Ponadto myszy oraz szczury znajdują mniej pożywienia na zamiatanych podwórzach i w regularnie czyszczonych oborach. Najskuteczniej można wyczyścić podwórze zamiatarką z fotelem dla operatora.

Odzież robocza personelu

• Nie wpuszczać zewnętrznego personelu do obory.
• Nie pozwalać na wizyty w sąsiednich gospodarstwach, we własnych ubraniach.
• Zapewnić zdezynfekowane obuwie robocze i czystą odzież roboczą wypraną w temperaturze co najmniej 60°C lub odzież jednorazową.
• Przebieralnie przy wejściu do obory muszą być utrzymywane w czystości i regularnie dezynfekowane. Odkurzacz do czyszczenia powierzchni, odkurzacz do pracy na mokro i sucho są odpowiednie, ale w przypadku większych pomieszczeń do czyszczenia posadzki pomocna jest szorowarka.
• Ustawić wanny dezynfekcyjne przy wejściu do obory i rozłożyć maty dezynfekcyjne na wszystkich drogach dojazdowych do gospodarstwa. Zzgodnie z instrukcjami producenta regularnie wymieniać środek dezynfekujący.

Urządzenia

• Przed przekazaniem urządzenia należy je wyczyścić urządzeniem wysokociśnieniowym z funkcją podgrzewania wody lub urządzeniem wysokociśnieniowym bez funkcji podgrzewania wody i środkiem czyszczącym, a następnie zdezynfekować.

Inne środki, które można przedsięwziąć na farmie:

• Nie karmić zwierząt resztkami żywności.

• Trzymać drób w zamknięciu, nie wpuszczać kotów i psów na podwórze.

• Nie oddawać do mleczarni mleka z gospodarstwa.

• Skrupulatne czyszczenie i dezynfekcja hal udojowych.

• Nie pozwalać na wjazd na teren gospodarstwa pojazdom utylizującym padłe zwierzęta.
  W idealnej sytuacji żadne pojazdy spoza gospodarstwa w ogóle nie wjeżdżają do gospodarstwa, a nowe zwierzęta lub pasza są dostarczane z zewnątrz.

• Nowe zwierzęta należy objąć kwarantanną. Przed i po każdym zasiedleniu miejsce powinno być poddawane dezynfekcji.
  Zwierzęta objęte kwarantanną powinny zostać otoczone normalną opieką. Zapobiega to przenoszeniu patogenów z obory objętej kwarantanną do innych obór.