RĘCZNE ODSYSANIE TROCIN I PYŁU DRZEWNEGO
Piłowanie, wiercenie, szlifowanie: oprócz trocin, podczas obróbki i przetwarzania drewna powstaje również drobny pył. Może on prowadzić do problemów z układem oddechowym i skórą lub alergii, a w najgorszym przypadku powodować raka. Istnieje również ryzyko, że pył drzewny utworzy wybuchową mieszaninę z powietrzem. Aby umożliwić bezpyłową i bezpieczną pracę, należy zapewnić profesjonalne odciąganie trocin i pyłu drzewnego. W tym celu stosuje się odkurzacze przemysłowe i odpylacze, których wydajność filtra jest dostosowana do danego obszaru zastosowania.
Dlaczego należy usuwać pył drzewny?
Zagrożenia zdrowotne
Podczas gdy trociny i gruboziarniste cząstki pyłu opadają na ziemię i tam osiadają, drobny pył drzewny rozprzestrzenia się w powietrzu i dostaje się do organizmu przez drogi oddechowe. Najmniejsze cząsteczki docierają nawet do pęcherzyków płucnych (pył respirabilny). Taka sytuacja jest rzadszym zagrożeniem dla pracowników tartaku, niż dla stolarzy i parkieciarzy, którzy są stale narażeni na bardzo drobny pył.
W szczególności obróbka twardego drewna, takiego jak dąb i buk, ale także płyt MDF (płyt pilśniowych o średniej gęstości), sklejki lub drewna egzotycznego, takiego jak mahoń, powoduje powstawanie pyłu, który jest niebezpieczny dla zdrowia. Pył drzewny może podrażniać skórę, oskrzela i błony śluzowe nosa. Inne konsekwencje mogą obejmować reakcje alergiczne i astmę. Pył z twardego drewna jest również uważany za rakotwórczy i podejrzewa się, że jest przyczyną raka nosa. Ponadto impregnowane drewno jest mieszane z substancjami takimi jak lakiery lub kleje, które mogą być transportowane do organizmu człowieka razem z pyłem drzewnym.
Klasyfikacja pyłów dostarcza istotnych informacji
Stężenie cząstek pyłu w powietrzu jest ważnym wskaźnikiem służącym do oceny zagrożenia – a zatem decydującym o wyborze urządzeń i metod odsysania. Pyły dzieli się również na klasy L, M i H. L oznacza pyły lekko niebezpieczne, M umiarkowanie niebezpieczne, a H bardzo niebezpieczne. W zależności od rodzaju drewna, pył drzewny zalicza się do klas M lub H. W związku z tym urządzenia do odsysania trocin i pyłu drzewnego muszą spełniać wysokie wymagania pod względem konstrukcji, wydajności filtra i stopnia przepuszczalności.
Uwaga: niebezpieczeństwo eksplozji!
Pył drzewny jest łatwopalny i tworzy wybuchową mieszaninę z tlenem atmosferycznym. Wystarczającym źródłem zapłonu może być gorąca powierzchnia lub iskra, na przykład podczas wyciągania wtyczki z kontaktu. Innym źródłem zagrożenia jest elektryczność statyczna spowodowana tarciem lub ruchem, która również może wywołać iskrę po rozładowaniu. Oprócz źródła zapłonu, stężenie pyłu drzewnego w powietrzu jest czynnikiem decydującym o wybuchowości. Problem polega na tym, że gęstość pyłu może się znacznie zmieniać w czasie. Nawet osiadły pył, który zostanie wzniecony, może spowodować powstanie mieszanki wybuchowej w ciągu kilku sekund.
Usuwanie pyłu budowlanego
Słaba widoczność lub bezużyteczne narzędzia to tylko niektóre z konsekwencji zwiększonego zapylenia w miejscu pracy. Oprócz tych aspektów bezpieczeństwa, zagrożenia dla zdrowia związane z pyłem budowlanym są często bagatelizowane. Konsekwencje te obejmują podrażnienia i stany zapalne dróg oddechowych, przewlekłe choroby płuc i zwiększone ryzyko chorób układu krążenia lub nowotworów. Profesjonalne odsysanie i usuwanie pyłu budowlanego może zapewnić bezpyłowe środowisko pracy.
Usuwanie azbestu
Azbest był wykorzystywany w przemyśle budowlanym przez dziesięciolecia. Od początku lat 90. produkcja, sprzedaż i stosowanie azbestu w budownictwie mieszkaniowym zostały zakazane w Niemczech i Szwajcarii ze względu na jego rakotwórcze właściwości, a podobne regulacje weszły następnie w życie w wielu innych krajach. Niemniej jednak ta niebezpieczna substancja nadal stanowi wyzwanie dla firm budowlanych, ponieważ materiały zawierające azbest często zostają znalezione podczas prac renowacyjnych lub rozbiórkowych starych budynków. Dowiedz się, w jaki sposób można usunąć azbest i jakie środki bezpieczeństwa należy zastosować.
Co należy wziąć pod uwagę podczas odsysania wiórów i pyłu drzewnego?
W przypadku wszystkich czynności wykonywanych w strefie zagrożenia pyłem drzewnym należy podjąć środki ostrożności. Obejmuje to przede wszystkim profesjonalne odsysanie trocin i odpylanie powietrza w miejscu pracy. Podczas pracy, maszyny do obróbki drewna i ręczne elektronarzędzia muszą być zawsze zintegrowane z systemem odsysania (wyjątek stanowią maszyny o mniejszym zapyleniu, takie jak wiertarki). Wszystkie powierzchnie w miejscu pracy, które są zanieczyszczone pyłem drzewnym, w tym maszyny i narzędzia, muszą być regularnie odkurzane. Trociny i pył drzewny powinny być usuwane wyłącznie za pomocą przetestowanych odkurzaczy spełniających wymagania co najmniej dla klasy pyłu M.
Które urządzenia nadają się do odsysania pyłu drzewnego?
Do ręcznego odsysania pyłu drzewnego zalecane są odkurzacze (lub odpylacze) przemysłowe oraz odpylacze przenośne klasy M i H. Ze względu na ryzyko wybuchu pyłu drzewnego, urządzenia odsysające muszą posiadać odpowiednie zabezpieczenia przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe oraz być wyposażone np. w elektrostatycznie rozpraszające zestawy ssące. Wybór odkurzacza zależy od danego zastosowania i lokalizacji. Odkurzacze przemysłowe i odkurzacze mobilne nadają się zarówno do użytku na placach budowy, jak i w warsztatach drzewnych.
Odpylacze usuwają pył drzewny bezpośrednio po jego wytworzeniu
Przenośne odpylacze są używane do natychmiastowego odsysania pyłu podczas pracy. Mogą być bezpośrednio podłączone do używanego narzędzia za pomocą węża ssącego, albo umieszczone w obszarze generowania pyłu. Posiadają one system ostrzegawczy, który wskazuje, kiedy minimalny przepływ został zakłócony. Co więcej, zazwyczaj posiadają wbudowane gniazdo do podłączenia narzędzia do obróbki drewna, co umożliwia automatyczne włączanie i wyłączanie.
Odkurzacz przemysłowy do czyszczenia powierzchni
Odkurzacze przemysłowe są wyposażone w system ssący składający się z dyszy i węża i są odpowiednie do odkurzania trocin z powierzchni, np. w celu czyszczenia narzędzi lub obszaru roboczego. Odkurzacze przemysłowe nie mogą być jednak używane do odkurzania ręcznych elektronarzędzi, ponieważ brakuje im odpowiedniego systemu ostrzegawczego.
Wydajność filtra ma kluczowe znaczenie
Wydajność filtra stosowanych urządzeń odgrywa decydującą rolę w spełnianiu wymagań dla określonej klasy pyłu i nieprzekraczaniu wartości granicznej stężenia pyłu w miejscu pracy.
W zakładach przetwórstwa drewna należy stosować odkurzacze co najmniej klasy M. Wydajność filtra w tym przypadku opiera się na wartości granicznej wynoszącej od 0,1 do 1 miligrama na metr sześcienny powietrza i ma przepuszczalność mniejszą niż 0,1 procent. Odkurzacze są wyposażone w papierowy lub fizelinowy worek filtrujący z suwakiem uszczelniającym i worek utylizacyjny wykonany z polietylenu, aby zminimalizować ilość pyłu podczas usuwania go z urządzenia.
W przypadku trocin i pyłu drzewnego najlepiej sprawdzają się filtry świecowe. Ułożone obok siebie kartridże z tkaniny nie tylko pochłaniają duże ilości pyłu drzewnego. Ich budowa zapewnia również, że filtr nie zatyka się. Jedną z zalet w porównaniu z konwencjonalnymi płaskimi filtrami plisowanymi jest to, że mogą być łatwiej czyszczone przez system czyszczenia filtra (TACT) ze względu na większą odległość między świecami.
Jeśli wartość graniczna w miejscu pracy wynosi poniżej 0,1 miligrama na metr sześcienny powietrza, należy zastosować odpowiednie urządzenie klasy H, aby zapewnić wysoką wydajność filtra o przepuszczalności poniżej 0,005 procent. Oczywiście utylizacja odkurzanego materiału musi być również całkowicie wolna od pyłu. Dlatego też odkurzacze te wyposażone są w tzw. bezpieczny worek filtrujący oraz filtr główny klasy H wykonany z włókna szklanego. Posiada on plastikową osłonę, która jest naciągana na worek, a następnie uszczelniana.
Aby zapewnić, że oczyszczone powietrze może być doprowadzane z powrotem do miejsc pracy (recyrkulacja powietrza), wiele urządzeń posiada również papierowy filtr płaski lub filtr płaski wykonany z włókniny poliestrowej, który oczyszcza powietrze wylotowe z odkurzacza.
Odkurzanie trocin i pyłu drzewnego w trakcie i po zakończeniu pracy
Usuwanie trocin za pomocą ręcznych elektronarzędzi
Ręczne narzędzia, takie jak piły tarczowe, frezarki górnowrzecionowe i szlifierki mimośrodowe, muszą być podłączone do odpowiedniego odkurzacza z systemem ostrzegania. Powodem jest to, że niewystarczająca moc ssania nie jest łatwo zauważalna. Funkcja ostrzegania zapewnia, że pracownicy nie są narażeni na zwiększony poziom drobnego pyłu z którego mogą nie zdawać sobie nawet sprawy. Dodatkową ochronę zapewnia funkcja automatycznego włączania. Odkurzacz uruchamia się zawsze po włączeniu podłączonego narzędzia, więc nie trzeba pamiętać o jego ręcznym uruchamianiu.
Wskazówka – Użyj stołu ssącego:
Praca z niektórymi maszynami szlifierskimi, takimi jak ręczne szlifierki taśmowe, czy szlifierki oscylacyjne, powinna być zawsze wykonywana na stole odciągowym.
Odciąganie trocin drzewnych z powierzchni
Osiadły pył drzewny, który zostanie ponownie wzniecony, może być nie tylko szkodliwy dla dróg oddechowych, ale może również tworzyć wybuchową mieszankę pyłu i powietrza. Z tego powodu wszystkie powierzchnie w obszarze roboczym, w tym sprzęt i materiały, powinny być dokładnie czyszczone przed i po użyciu. Do odsysania trocin i pyłu drzewnego odpowiednie są odkurzacze przemysłowe dla klasy pyłów M i H lub odkurzacze przemysłowe i urządzenia ze znakiem kontrolnym H2 lub H3, które posiadają certyfikat ATEX dla strefy 22. Strefa 22 oznacza obszar roboczy, w którym wybuchowa atmosfera spowodowana łatwopalnym pyłem nie występuje podczas normalnej pracy, ale może wystąpić i utrzymać się przez krótki okres.
Akcesoria używanego odkurzacza przemysłowego powinny być zoptymalizowane pod kątem danego zastosowania. Przy wyborze odpowiedniej końcówki ssącej należy wziąć pod uwagę średnicę i długość węża ssącego. Na przykład w przypadku trocin i innych grubszych odpadów lub w przypadku korzystania z szerszych dysz podłogowych (powyżej 30 centymetrów) zaleca się stosowanie węża ssącego o średnicy wewnętrznej co najmniej 35 milimetrów.
Uwaga: Podczas usuwania pyłu drzewnego nie należy przedmuchiwać obszaru roboczego sprężonym powietrzem ani zamiatać miotłami. Prowadzi to jedynie do zwiększenia stężenia pyłu w powietrzu.
Inne czynniki wpływające na wybór urządzenia
Jeśli wytwarzana jest szczególnie duża ilość drobnego pyłu, na przykład podczas szlifowania parkietu za pomocą większych szlifierek do podłóg, między odkurzaczem a używaną maszyną można również podłączyć separator wstępny. Wykorzystuje on odpylacz do filtrowania dużych ilości trocin i drobnego pyłu drzewnego, odciążając w ten sposób główny filtr odkurzacza.
Oprócz wydajności ssania i filtra, przy wyborze odpowiedniego odkurzacza należy wziąć pod uwagę także inne kwestie. Jeśli na placu budowy wymagane jest urządzenie mobilne, powinno być ono zaopatrzone w solidne podwozie. Jednostka ssąca może być także odłączana od podstawy, co ułatwi wniesienie jej, na przykład, po drabinie.
Innymi ważnymi kryteriami są pojemność zbiornika i ilość powietrza, jaką można zebrać w ciągu sekundy. Oprócz czynników takich jak ilość pyłu lub miejsce użytkowania, wybór odpowiedniego odkurzacza zależy również od potencjalnego zagrożenia związanego z pyłem drzewnym.
Środki zapewniające środowisko o niskim zapyleniu
Oprócz profesjonalnego odsysania trocin i pyłu, różne inne środki zapobiegawcze pomagają stworzyć bezpieczne i w dużej mierze wolne od pyłu środowisko pracy, a tym samym chronić zdrowie pracowników.
Pomiar ekspozycji na pył drzewny
Pomiary pyłu w miejscu pracy dostarczają szczegółowych informacji na temat tego, czy i jakie środki są wymagane w celu zapewnienia zgodności z określonymi wartościami granicznymi stężenia pyłu drzewnego w powietrzu.
Instrukcje i procedury
Ustalone zasady postępowania i środki ochronne podczas pracy z pyłem drzewnym w znacznym stopniu przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka. Pracownicy powinni przechodzić regularne szkolenia i być w stanie prawidłowo korzystać z systemu odciągowego.
Środki ochrony indywidualnej
W przypadku czynności powodujących duże zapylenie, np. szlifowania drewna, należy stosować środki ochrony osobistej, w szczególności maseczki z filtrami cząstek stałych i okulary ochronne.
Bezpieczne przechowywanie i utylizacja
Worki do zbierania pyłu i elementy filtrujące muszą być usuwane w sposób bezpieczny i nie powinny być opróżniane ani ponownie otwierane. Należy je zawsze przechowywać i utylizować w zamykanych pojemnikach.
Regularne przeglądy odkurzacza
Wszystkie jednostki odciągowe muszą być regularnie sprawdzane pod kątem wydajności ssania i filtrów oraz powinny być profesjonalnie serwisowane.
Ręczne usuwanie opiłków metalu
W każdym miejscu, gdzie obrabiany jest metal, powstają opiłki - zarówno w zautomatyzowanej produkcji w przemyśle motoryzacyjnym, jak i na stanowiskach ręcznej obróbki metali lub w centrach obróbczych CNC. W dłuższej perspektywie opiłki metali mogą powodować uszkodzenia drogich maszyn produkcyjnych lub prowadzić do niewystarczającej jakości produktu końcowego. W połączeniu z pozostałościami cieczy chłodzącej istnieje także ryzyko śliskich podłóg. Aby zapewnić bezpieczeństwo pracy i utrzymać wysoką jakość infrastruktury produkcyjnej, zaleca się regularne usuwanie opiłków metali ze stanowiska pracy. Używany odkurzacz lub system odsysania powinien być dostosowany do opiłków metali i, w zależności od zastosowania, posiadać odpowiednie wyposażenie, a przede wszystkim odpowiednie akcesoria, aby umożliwić szybkie i dokładne czyszczenie.
Produkty odpowiednie dla danego zastosowania
Filtr świecowy Wood
Odpylacze
Odkurzacze do pyłów niebezpiecznych
