Ptasia grypa: Higiena jako forma ochrony

Niedawno odkryto kolejny nowy szczep wirusa grypy, tym razem w Niemczech. Ptasia grypa wywołana tym wirusem jest wysoce zaraźliwa i oznacza duże straty ekonomiczne dla hodowców drobiu w przypadku pojawienia się ogniska choroby u ich zwierząt. Chorobie tej można jednak zapobiec poprzez zachowanie ścisłego bezpieczeństwa biologicznego i skrupulatne przestrzeganie czystości.

Zapobieganie ptasiej grypie w kurnikach

Ptasia grypa – wysoce zaraźliwa infekcja wirusowa

Ptasia grypa wywołana wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków – zwana również wysoce zjadliwą infekcją wirusową grypy – jest bardzo zakaźna i zazwyczaj ma śmiertelny przebieg. Poważne epidemie są często spotykane. Ze względu na wysoki wskaźnik mutacji, jak dotąd nie wynaleziono szczepionek, które można by zastosować w praktyce, a ciągle istnieje ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa na ludzi – jak to już miało miejsce w Azji.

Niezależnie od tego, czy jest to produkcja jaj czy mięsa, hodowla ekologiczna czy konwencjonalna, duże czy też małe boksy i wiaty: w przypadku wybuchu ptasiej grypy, jedyną reakcją jest niezwłoczny ubój dotkniętych nią zwierząt, powodujący straty ekonomiczne dla ich właścicieli. W związku z tym, jedynym sposobem walki hodowców drobiu z tą chorobą jest jej zapobieganie. Kluczem jest tu bezpieczeństwo biologiczne – zadanie przekrojowe, które obejmuje planowanie w ramach obiektów operacyjnych i zasad zachowania się pracowników, a także skrupulatne sprzątanie przy zastosowaniu odpowiednich urządzeń.

Przerywanie dróg przenoszenia ptasiej grypy

Wirus przedostaje się do kurników lub boksów na różne sposoby, którym można skutecznie przeciwdziałać przy ścisłym zachowaniu odpowiedniej higieny. Hodowcy drobiu powinni zwrócić uwagę na następujące drogi przenoszenia:

Dzikie ptaki są najważniejszymi nosicielami wirusa. Hodowcy drobiu nie mogą w stu procentach zapobiec przelotowi chorych dzikich ptaków nad ich terenem lub ich lądowaniu, przy jednoczesnym pozostawieniu przez nie odchodów, piór, puchu i skażonych resztek pokarmu, które mogłyby zostać następnie przeniesione do kurników i boksów przez ludzi, sprzęt lub maszyny, lub też przez wiatr.

Jednak, ryzyko zarażenia od dzikich ptaków jest mniejsze, jeśli gospodarstwo jest dla takich ptaków nieatrakcyjne – tj. nie ma w nim porozrzucanych pozostałości pokarmu i jest wolne od zanieczyszczeń, które ptaki mogłyby sprawdzać pod kątem pożywienia. Podobnie, magazyny żywności i sprzętu, jak również same kurniki i boksy, powinny być zabezpieczone przed dzikim ptactwem poprzez zakrycie wszystkich otwartych miejsc przechowywania oraz uszczelnienie wszystkich pęknięć, szczelin i otworów. Drzwi i bramy powinny być cały czas zamknięte, aby zapobiec wlatywaniu dzikich ptaków do budynków.

Pojazdy są kolejną drogą przenoszenia ptasiej grypy, ponieważ nie jest jasne, gdzie przewoźnicy zwierząt lub dostawcy żywności byli wcześniej, i czy w bieżnikach opon nie jest przewożony wirus.

 

Dodatkowe zagrożenie występuje ze strony ludzi. Każda osoba wchodząca do kurnika lub boksu – sam właściciel, pracujący członkowie rodziny, pracownicy – może zarażać ptaki ptasią grypą, przenosząc wirusa na skórze, włosach, ubraniach, czy też butach. Źródłem zarażenia może być również wszystko to, co dana osoba może celowo lub bez zastanowienia wnieść do kurnika lub boksu: pasza dla zwierząt, słoma/siano, materiały i urządzenia rozpraszające, a także zanieczyszczona żywność.

Dlatego ważne jest wyraźne oddzielenie zewnętrznych, brudnych („czarnych”) obszarów od czystych („białych”) obszarów wewnętrznych. Przejście pomiędzy tymi obszarami powinno odbywać się przy zastosowaniu wszelkich niezbędnych urządzeń czyszczących, tak aby uniemożliwić dostęp wirusowi.

Pomimo zachowania wszelkich środków ostrożności, wirus ptasiej grypy może ukrywać się również w samych kurnikach i boksach. Taka sytuacja może mieć miejsce, na przykład, gdy na początku zarażonych było tylko kilka ptaków, co pozostało niezauważone, ponieważ zwierzęta były gotowe do uboju i zostały zabrane. W związku z tym, niezwykle ważne jest, aby przy każdej zmianie populacji miejsce było dokładnie czyszczone i dezynfekowane.

Informacje i przepisy

Przepisy bezpieczeństwa biologicznego a przeciwdziałanie ptasiej grypie

W samej UE już wiele by osiągnięto, jeśli hodowcy drobiu ściśle przestrzegaliby przepisów dotyczących bezpieczeństwa biologicznego. Ważnym partnerem w kwestii wymaganego postępowania jest lekarz weterynarii.

Wiele środków przeciwdziałania ptasiej grypie wiąże się z organizacją obiektu: kto ma dostęp do obiektu oraz kurników i boksów, gdzie mogą poruszać się pojazdy, gdzie się zatrzymują i gdzie następuje i załadunek i rozładunek, gdzie i jak są przechowywane pasza dla zwierząt i sprzęt? W jaki sposób zapewnia się przestrzeganie przepisów: pisemne harmonogramy, instrukcje i inspekcje nadzorców, ogrodzenia, drzwi i bramy, kamery, pracownicy ochrony? Wszystkie te rozwiązania są dobrym punktem wyjścia, aby zapewnić przestrzeganie przepisów w zakresie dostępu i higieny.

Higiena zapobiega ptasiej grypie

Decydującym aspektem higieny jest utrzymanie czystości w kurnikach i pomieszczeniach gospodarczych. Ważne tutaj jest, aby znać i stosować najbardziej skuteczne metody dla danego celu. Obejmuje to odpowiednią częstotliwość i odpowiednie metody czyszczenia, prawidłowe procedury oraz – co bardzo ważne z ekonomicznego punktu widzenia – wydajne urządzenia.

Zapobieganie ptasiej grypie na fermie drobiu

Higiena otoczenia kurników

Zapobieganie ptasiej grypie rozpoczyna się już na etapie budowy obiektów. Idealnym rozwiązaniem byłoby, gdyby całe zaopatrzenie obiektu i utylizacja odpadów – dostawa młodych zwierząt, paszy i sprzętu, a także zbieranie jaj, chwytanie zwierząt rzeźnych i tusz – odbywały się poza obiektem z wykorzystaniem ramp i połączeń liniowych. W pobliżu stacji załadunku i rozładunku powinny znajdować się również przyłącza do obsługi urządzeń wysokociśnieniowych z podgrzewaniem wody

Jeśli pojazdy muszą wjechać na teren hodowli, zaleca się wydzielenie dla nich oddzielnych tras ruchu. Wysiłek jest wart zachodu – i to nie tylko dlatego, że zastosowanie płyt do mycia i śluz dezynfekujących jest skuteczniejsze, jeśli trasy ruchu są oddzielone.

Płyty do mycia powinny znajdować się jak najdalej od kurników i boksów. Należy również wziąć pod uwagę dominujący kierunek wiatru, ponieważ w przeciwnym razie rozpylone ciecze i mgła mogą przenieść wirusa do kurników i boksów.

Właściwe procedury czyszczenia obiektów zewnętrznych są również istotne. Na podwórzu pomiędzy budynkami, zamiatarki ręczne i zamiatarki samojezdne usuwają kurz i brud znacznie skuteczniej niż jakakolwiek miotła, a tym samym znacznie ułatwiają pracę i zmniejszają jej nakład. Tam na zewnątrz, gdzie powierzchnia jest wystarczająco gładka, można również stosować odkurzacze do pracy na mokro i na sucho. Gospodarstwo sprzątane mechanicznie nie stanowi prawie żadnej zachęty dla dzikich ptaków do lądowania, a tym samym znacznie ogranicza główne źródło zakażenia ptasią grypą. 

Mycie poddasza za pomocą gorącej wody

Wyposażenie dla higieny wnętrza kurników

Przed wszystkimi wejściami powinno umieścić się maty dezynfekcyjne. Środek dezynfekujący powinien być regularnie wymieniany, a obszary wokół mat często czyszczone.

Nowoczesne kurniki są oddzielone od świata zewnętrznego śluzą higieniczną, w której wszystkie osoby wchodzące na teren kurnika biorą prysznic i przebierają się przed wejściem. Śluzy mogą spełniać swoją funkcję tylko wtedy, gdy, w szczególności, obszar wewnętrzny (tzw. obszar biały) jest utrzymywany w czystości.

Proces czyszczenia kurników należy przeprowadzać w pierwszej kolejności w obszarze białym, a następnie w obszarze czarnym. Parownice i odkurzacze do pracy na mokro i na sucho zapewniają skuteczne, a co za tym idzie, szybkie sprzątanie obszarów białych. Oprócz ścian, podłóg i pryszniców, konieczne jest również wyczyszczenie mebli, np. szafek i przedmiotów takich jak buty. W szatniach, przebieralniach, pomieszczeniach administracyjnych, itp., wchodzących w zakres obszaru czarnego, skuteczne okazały się szorowarki i mogą one w krótkim czasie osiągnąć dobre wyniki czyszczenia przy użyciu jedynie zimniej wody i środka czyszczącego.

Urządzenia i narzędzia do czyszczenia, a także obuwie robocze, nie powinny być wynoszone z kurnika. Jedynie odzież robocza może być zabierana w zamkniętych pojemnikach i zanoszona bezpośrednio do pralki. W przypadku dużych ilości bielizny, zaleca się zapewnienie osobnej pralki do prania przeważnie mocno zabrudzonej odzieży zakładanej do pracy w kurniku.

Urządzenia wysokociśnieniowe z podgrzewaniem wody do czyszczenia kurników

Urządzenia wysokociśnieniowe z podgrzewaniem wody doskonale sprawdzą się do czyszczenia kurników, w tym podłóg, ścian, sufitu, wolier i grzęd, w tym klatek – w zależności od przepisów krajowych – jak również urządzeń do karmienia zwierząt. Ponieważ woda gorąca znacznie lepiej niż zimna rozpuszcza zanieczyszczenia, zwalczając wirusy i bakterie, wystarczy już jedno dokładne czyszczenie przy użyciu wody o temperaturze 85 stopni, aby zaoszczędzić do 40 procent czasu na jeden kurnik – nawet bez użycia detergentów. Ponadto, powierzchnie czyszczone gorącą wodą szybciej schną, co pozwala na wcześniejsze rozpoczęcie dezynfekcji.

Wysoki poziom bezpieczeństwa biologicznego można osiągnąć dzięki stacjonarnym urządzeniom wysokociśnieniowym zainstalowanym bezpośrednio w kurnikach, ponieważ są one dostępne przez cały czas i nie muszą być transportowane w obrębie kurników czy też z kurnika do kurnika (co może powodować rozprzestrzenianie się zarazków). Również mniejsze urządzenia przenośne mogą zapewnić wysoki standard higieny. Przenośne urządzenia czyszczące muszą być jednak zawsze przechowywane na zewnątrz lub w wiatrołapach, a każdy kurnik powinien być wyposażony we własne węże z pistoletem i lancą.

Urządzenia wysokociśnieniowe z podgrzewaniem wody
Dokumentacja

Profilaktyka ptasiej grypy – dokumentacja i szkolenia

Zaleca się, aby czas zaoszczędzony dzięki skutecznym procedurom czyszczenia został wykorzystany na przeprowadzenie inspekcji kurnika pod kątem zniszczeń oraz na naprawę wszelkich stwierdzonych uszkodzeń. Pęknięcia, szczeliny i dziury są miejscem rozmnażania się bakterii i wirusów oraz przedostawania się gryzoni i owadów, które także mogą przenosić patogeny i dlatego należy je regularnie naprawiać.

Co więcej, hodowcy drobiu powinni dokumentować wszystkie podjęte środki utrzymania odpowiedniego poziomu higieny, aby zachować ogólny obraz sytuacji oraz informować swoich pracowników w zakresie niezbędnych procedurach czyszczenia. Wybór łatwego w obsłudze sprzętu czyszczącego pozwala zaoszczędzić czas, który można spożytkować na szkolenia.

Wyżej wymienione środki nie tylko zmniejszą ryzyko, że pewnego dnia w populacji drobiu zostanie zdiagnozowana ptasia grypa, ale także ochronią zwierzęta przed innymi chorobami zakaźnymi.

To może Cię również zainteresować:

Afrykański pomór świń zapobieganie przez czyszczenie

Afrykański pomór świń (ASF): zapobieganie przez czyszczenie

Po wystąpieniu afrykańskiego pomoru świń w Belgii wirus pojawił się także w Europie Środkowej i Wschodniej. Przypadki wystąpienia choroby już od dłuższego czasu odnotowuje się na kilku dużych obszarach Polski. Stąd też nie można wykluczyć przeniesienia wirusa do innych rejonów naszego kraju poprzez ruch turystyczny, transport towarów i zwierząt oraz turystykę myśliwską.

Korowódka dębówka: jak zwalczać gąsiennice motyla?

Korowódka dębówka: jak zwalczać gąsiennice motyla?


Od kilku lat, w związku ze zmianami klimatycznymi i brakiem naturalnych wrogów, rośnie populacja korowódki dębówki. Owad ten może stać się zagrożeniem dla zdrowia ludzi, ponieważ jego ciało jest pokryte trującymi włoskami.

Utrzymanie terenów zielonych za pomocą komunalnego nośnika narzędzi

Utrzymanie terenów zielonych: jak i czym dbać o przestrzeń zewnętrzną?

Po zimie przed samorządami i usługodawcami stoi nie lada wyzwanie: należy przyciąć trawniki w parkach, skutecznie usunąć chwasty oraz oczyścić ścieżki i miejsca parkingowe z krzewów, kurzu i błota. Dzięki odpowiednio dobranemu wyposażeniu i znajomości różnych technik pracy, możliwe jest skuteczne przeprowadzenie tych różnych zadań.